Herkomstonderzoek naar museale collecties in verband met roof, confiscatie of gedwongen verkoop in de periode 1933-1945

menu Skip over navigation | Sla menu over

Voormalig onderzoek 1940-1948

naar onderzoeksoverzicht

Reactie Museum

Het Mauritshuis heeft een gedeeltelijke aanwinstenlijst over de periode 1940-1948 opgesteld. Het betreft een aantal verwervingen waarvan het museum op basis van een eerste inventarisatie meende dat deze in aanmerking kwamen voor vervolgonderzoek, omdat er hiaten bestonden in de kennis over de herkomstgeschiedenis van de betreffende voorwerpen.

Het Mauritshuis heeft archiefonderzoek verricht naar de bovengenoemde kunstwerken. Ook werden navorsingen gedaan naar enige na 1948 verkregen kunstwerken met een onduidelijke herkomstgeschiedenis. Bij dit onderzoek heeft het museum geen aanwijzingen gevonden dat het voorwerpen met een evident problematische herkomst betreft.

Notities

Schenking

Vermeldenswaard is de wijze waarop één van de bovengenoemde kunstwerken in de collectie van het Mauritshuis terecht is gekomen.

Het betreft een schets van Rubens die in 1947 aan het museum werd geschonken door twee Joodse kunsthandelaars. Deze beide personen, broers van elkaar, hadden in het begin van de oorlog tal van kunstwerken verkocht aan Duitse instanties en particulieren. Na de bevrijding verzochten zij bij de SNK om rechtsherstel voor een hoeveelheid gerecupereerde schilderijen, waaronder de schets van Rubens (zie paragraaf 4.8). Binnen de SNK bestond de indruk dat de verkoop van sommige van de geclaimde schilderijen ' niet direct als een verkoop onder grote dwang kan worden beschouwd'.[178] Desalniettemin werd een minnelijke schikking getroffen waarbij de broers de schilderijen konden terugkopen. Als tegenprestatie schonken zij enige kunstwerken, waaronder de schets van Rubens, aan Nederlandse musea.[179]

De boven beschreven kwestie is van 1948 tot januari 1951 tegen het licht gehouden bij een justitieel onderzoek naar de toenmalige directeur van de SNK en naar één va n beide kunsthandelaars. Voor de schenking va n de schets van Rubens aan het Mauritshuis heeft een en ander geen gevolgen gehad: het kunstwerk behoort ook nu nog tot de collectie van het museum.

Bruiklenen uit Joods bezit

In 1942 liet het Mauritshuis aan het Departement van Opvoeding,Wetenschap en Kultuurbescherming weten dat het geen voorwerpen van Joodse eigenaars in bruikleen had (zie paragraaf 4.3,'Het Rijksfonds voor de aankoop van Joods bezit').[180]

Vervolg

Op verzoek van de Commissie Museale Verwervingen 1940-1948 zal door het Mauritshuis een complete aanwinstenlijst over de periode 1940-1948 worden opgesteld.

Aanvullende reactie

Het museum heeft de commissie de aanwinstenlijst 1940-1948 toegezonden en meldt dat men bij de aanwinsten die zich nog steeds in het beheer van het museum bevinden, niet op problematische herkomst is gestuit.